• (+90) 216 632 44 41 AdexAkademi

Durma Mesafesinin Hesaplanması

Home Makaleler Durma Mesafesinin Hesaplanması

Frenlerin doğru çalıştığını varsayarsak, bir aracın “en az durma mesafesini” etkileyen en önemli faktörlerde biri lastikler ile yol arasındaki en sürtünme katsayısı olacaktır. Aracın kinetik enerjisini sıfıra indirmek için (iş-enerji ilkesi) yolun araç üzerindeki sürtünme kuvveti görevini yeterince yapmış olmalıdır.  Eğer aracın lastikleri frenleme sırasında dönmeye devam ederse “statik sürtünme” meydana geliyor demektir. Ama eğer tekerlekler kilitlenir ve zemin üzerinde kayma devam ederse frenleme kuvvetinin “kinetik sürtünme kuvveti” olduğunu söyleyebiliriz.

Durma Mesafesi

Burada dikkat edilecek husus, genel olarak, aynı fiziki şartlar altındaki araçların (yol zemini, lastikler, vs.) aynı mesafelerde duracağı, hatta yaygın olan kanaate göre, ağırlığı yüksek olan araçların daha geç duracağı sanılırken (bazen de tam tersi) durma mesafesinin araç kütlesi ile ilgili olmamasıdır. Hatırlanması gereken tek şey aracın durmasına onlarca faktörün etken olacağını bilmektir.

Frenleme esnasında hızlarının sabit olduğunu (aynı hızda) ve frene basıldığında ivmelenmenin olmadığını (sıfır) varsayarsak durma mesafesine etki eden faktörlerden bazılarını şöyle gruplayabiliriz:

  • Frenin türü (disk veya kampana), fren sistemi teknolojisi vs.
  • Lastiğin hamuru, diş deseni ve ebadı (jant), basılan hava ve yere bastığı alanı vs.
  • Yolun meyli ve sürtünme katsayısı vs.
  • Aracın aerodinamik yapısı, yerden yüksekliği vs.
  • Aktarma organlarının motordan aldığı gücü tekerleklere aktarırken kullandığı teknoloji dolayısıyla frenleme esnasındaki tutumu

En kısa durma mesafesini hesaplamak için 0.80 değeri, iyi lastik ve iyi yol zemini arasındaki statik sürtünme katsayısı için hükmi bir değerdir. Genel olarak kinetik sürtünme katsayısı daha düşüktür ve hatta ıslak, buzlu veya yağlı zeminlerde daha da düşük olabilir. Mevcut lastiklerin çoğunun kuru zemindeki kinetik sürtünme katsayısı, fren süresi uzayıp lastiğin erimesine sebep olmadıkça 0.80’e yaklaşabilir.

Eğitmenler, bir alıştırma sırasında sürücülere iki talimat vermişlerdir:

1)     Tekerlekleri kilitleyerek en kısa mesafede durmaları

2)     Tekerlekleri kilitlemeden mümkün olan çabuk şekilde durmaları

Çıkan sonuçlar:

  • Düz Kuru betonda durma mesafeleri neredeyse aynı çıkmıştır.
  • Dişleri yeni olan lastiklerle bu zeminde yapılan her iki denemede de sürtünme katsayısı 0,8’e yakın çıkmıştır.
  • Kinetik sürtünme katsayısı ıslak zeminde, su yağ gibi davranabildiği için umulandan haylice düşük gerçekleşmiştir.

Doğal olarak, yırtık olan (eski) lastiklerin kinetik sürtünmede statik sürtünmeye göre daha düşük sürtünme katsayı çıkması beklenir.

Leave YourComments

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir