Özelikle ağır vasıta sürücüleri olmak üzere, dinlenmeden uzun süre araç kullanan sürücüler

•             Sık sık gece yolculuğu yapanlar uyku bozukluğu olan kişiler (kronik uykusuzluk, narkolepsi veya uyku apnesi gibi gündüz aşırı derecede uykusuzluk yaratan bozukluklar)

•             Uyku getiren ilaç kullanan veya alkolün etkisinde araç kullananlar

•             Vardiya sistemiyle çalışanlar

Kazalardan Sonra Yapılan Araştırmalarda Ortaya Çıkan  Sonuçlar;

• KAZAYA KARIŞAN TEK ARACIN OLMASI VE ARACIN YOLDAN ÇIKMASI: 

• Polis kaza raporlarının analizi sonucunda, alkol temelli olmayan uykusuz araç kullanmaya bağlı kazaların büyük oranında yoldan çıkan tek aracın olduğu görülmüştür.

• KAZANIN HIZ LİMİTİNİN YÜKSEK OLDUĞU YOLLARDA MEYDANA GELMİŞ OLMASI:

Uykusuzluğa veya yorgunluğa bağlı kazaların hız limitlerinin yüksek olduğu karayollarında meydana geldiğini göstermektedir. Uykusuzluğa bağlı kazaların daha çok hız limitinin yüksek olduğu yollarda meydana gelmesini gecikmiş tepki zamanıyla açıklamaktadırlar.

• SÜRÜCÜNÜN KAZAYI ÖNLEYEBİLMEK İÇİN HERHANGİ BİR GİRİŞİMDE BULUNAMAMIŞ OLMASI:

Kaza verileri, uykulu sürücülerin kazayı önleyici bir harekette bulunma olasılıklarının oldukça düşük olduğunu ortaya koymaktadır.

• SÜRÜCÜNÜN ARAÇTA YALNIZ OLMASI:

Kaza araştırmalarına göre, uykusuz araç kullanmaya bağlı kazaların yaklaşık %80’ninde sürücünün araçta yalnız olduğu saptanmıştır. Öte yandan, direksiyon başında uyuya kalan ancak, kaza yapmayan sürücülerin ise araçta yalnız olmadıkları görülmüştür.

ALINACAK ÖNLEMLER VE ÖNERİLER

Uykusuz ve yorgun araç kullanmaya karşı alınacak önlemler ya doğrudan uykusuz araç kullanmamayı amaçlayan ya da uykusuzluk meydana geldikten sonraki durumu düzeltmeye yöneliktir. Yeterli uyku uyuyarak uykusuzluğu önlemek herhangi bir telafi edici önlemden hem daha kolaydır hem de daha etkilidir. Uyku geldikten sonra alınan önlemlerin etkisi çok fazla sürmemektedir. En fazla sürücülerin uyuyabilecek bir yer bulmalarına yetecek kadar bir süre için etkili olabilmektedir.

Kafein alımı, radyo dinlemek, araçtan inip kısa bir yürüyüş yapmak, camı açmak vb gibi geçici önlemler kesinlikle iyi bir uyku alışkanlığının yerini almamalı ve uykusuz sürücülerin varacakları yere güvenle varmalarını sağlayacak etkili stratejiler olarak algılanmamalıdır.

SÜRÜCÜLERİN ALABİLECEKLERİ ÖNLEMLER

DİREKSİYON BAŞINA GEÇMEDEN ÖNCE

•             Uykusuzluğa neden olan hastalıkların tedavi edilmesi

•             Yeterli uyku uyumak için zamanın iyi planlanması

•             Uykulu iken yasal limitin altında bile alkol alınmaması

•             Gece saat 12 ile sabah saat 6 arası mümkün olduğunca araç kullanılmaması • uyku getirici ve uyuşturucu etkisi olan ilaç tedavisi süresince araç kullanılmaması

DİREKSİYON BAŞINDAYKEN

•             Uzun süreli araç kullanırken düzenli aralıklarla dinlenme molaları verilmesi günde ortalama 8-9 saatten fazla araç kullanılmaması

•             Yorgun ve uykusuz hissedilmesi halinde araç kullanmayı bırakıp, uygun bir yerde yeterli uykuyu alıncaya kadar uyunması

•             Yola devam etmeden önce kısa bir uyku molası verilmesi: 15-20 dakikalık uyku molalarının performansı artırdığı görülmüştür.

• Mola Verdiğinizde Nasıl ve Ne kadar uyumalısınız?

Yapılan araştırmalara göre seyahat esnasında uyku molası veren araç kullanıcıları yorgunlukları dolayısıyla farkında olmadan derin uykuya geçerek uyudukları gözlemlenmiştir. Seyahate devam edecek olan sürücüler için bu durum oldukça risklidir. Çünkü her insan bünyesi için değişmekle beraber, derin uykudan uyanarak yola devam eden sürücülerin sürüşe başladıktan 30 dk, max 45 dk sonra tekrar uykuya dalarak kazaya karıştıkları ortaya çıkmıştır.

Önlem;

• Aracınızı Emniyetli bir yere çekin.
• Kapıların kilitli olduğundan emin olunuz.
• Camlarınızı yukarıdan bir-iki parmak açık bırakın.
• Uykuya başlamadan önce elinize küçük bir cisim alarak uykuya geçmeyi, deneyin(kontak anahtarı olabilir.)
• Siz uykuya geçtiğiniz andan itibaren kişiye göre değişmekle beraber max. 15-25 dakika aralığında derin uyku başlangıç emareleri görülecek ve halk dilinde “iç geçme” olarak tabir edilen kısım sonrasında kaslarımız gevşemeye başlayacak ve eliniz açılarak anahtar düşecektir, bu durum sizin uyanmanıza yardımcı olacaktır.
• Bu uyku zamanı sizin yolda mola vererek araç içerisinde şekerleme yapmanız için yeterli bir zaman olacaktır.
• Uyku sonrasında araçtan inerek kısa bir yürüyüş yapmak kan dolaşımını değiştirecek ve yola daha emniyetli çıkacaksınızdır.